Βλέποντας το ωροσκόπιο του Αμερικανού μαθηματικού John Forbes Nash δεν μου ήταν εύκολο να πω με την πρώτη ματιά το είδος του έργου που διαδραματιζόταν, αλλά σίγουρα δεν μου έμοιαζε για κωμωδία. Η πολυαστρία που δεσπόζει στον 10ο οίκο δείχνει να είναι σε μια σχέση μίσους/αγάπης με την ομάδα που βρίσκεται στον 12ο οίκο, μια και σχηματίζονται τετράγωνα αλλά και εξάγωνα μεταξύ τους και όλο αυτό συνθέτει ένα κατά κάποιο τρόπο αντιφατικό σκηνικό, τη στιγμή που το ήμισυ σχεδόν των πλανητών είναι στο κέντρο της σκηνής, στο πιο ψηλό σημείο του χάρτη, ενώ ένα άλλο μέρος των παικτών βρίσκεται στριμωγμένο στα παρασκήνια, έχοντας τον ρόλο του υποβολέα. Η Σελήνη, κυβερνήτης πλανήτης του ωροσκόπου, σε πρωταγωνιστικό ρόλο, να κραυγάζει για τις ανάγκες της για αναγνώριση, διάκριση, δράση και πρωτιά και ο ζωοδότης Ήλιος διακριτικός, σχεδόν αφανής, σχεδόν άφωνος μέσα στον 12ο οίκο και στο πιο επικοινωνιακό ζώδιο του ζωδιακού. Σύνθετο, ίσως και πολυσύνθετο το έργο. Η καριέρα και η δημόσια εικόνα σίγουρα έχουν στοιχεία που δεν θα τα έλεγε κανείς συμβατικά, είναι σαφής η έντονη επαγγελματική δραστηριότητα και οι επιτυχίες, η φιλοδοξία. Αντίθετα, η παρουσία πλανητών στον σκοτεινό 12ο οίκο παραπέμπει σε εσωτερικές προκλήσεις και πνευματικές, ψυχικές μάχες.

Να προσθέσουμε πως ο χάρτης μοιάζει “σημαδεμένος” από δυο βαρύγδουπες παρουσίες. Ένας Πλούτωνας επάνω στον ωροσκόπο και ένας Ουρανός πολύ κοντά στο μεσουράνημα δεν περνούν απαρατήρητοι. Και ο μεγάλος χαμένος/κερδισμένος; Ο πολιορκημένος Ερμής, η ευχή και η κατάρα του ωροσκοπίου. Κυβερνήτης του 3ου και του 12ου οίκου, να βρίσκεται παγιδευμένος και να βάλλεται ανηλεώς από τον Ουρανό, αλλά και η γειτνίασή του με τον Πλούτωνα, παρότι μπορεί να τον ενδυναμώνει, δεν παύει να δίνει μια σκοτεινιά στη σκέψη, στο νου και στον ψυχισμό. Είναι οι ηλεκτρικές εκκενώσεις του Ουρανού που δίνουν τις πρωτότυπες, τις ουρανοκατέβατες ιδέες, την πρωτοποριακή σκέψη, τις “φλασιές” στο νου, αλλά που συνοδεύονται και από την ένταση, την υπερένταση, την υπερδιέγερση της σκέψης. Και όλα αυτά, σε συνδυασμό με το βάθος που υποχρεώνει ο Πλούτωνας τον Ερμή να κατέβει, γέννησαν μεν τις ιδιοφυείς θεωρίες του, αλλά άνοιξαν και τις πύλες της κολάσεως, οδηγώντας τον σε ζοφερά, δαιδαλώδη μονοπάτια. Σε όλα τα προαναφερόμενα, είναι σημαντική και η σχέση της Σελήνης με τον Ερμή, η οποία από την στρατηγική θέση που βρίσκεται και σε συνδυασμό με τον φιλοπόλεμο γείτονά της Άρη, έχουν συμβάλλει στο παιχνίδι των δύσκολων ασκήσεων του νου και της ψυχής.

Η πύκνωση των πλανητών στον 10ο και 12ο οίκο μας κάνει να σκεφτούμε πως σε σχετικά μικρή ηλικία θα έχουμε τον σχηματισμό λόγω προόδων μιας σειράς από συνόδους, εξάγωνα και τετράγωνα. Στην προσπάθειά μου να καταλάβω ποιες δυνάμεις υπερτερούν άρχισα να μετρώ, για να χάσω γρήγορα τον λογαριασμό και να χρειαστεί να ξαναρχίσω, μια και ο χρόνος δημιουργούσε από πολύ νωρίς ένα έντονα εναλλασσόμενο και πολύπλοκο δίκτυο όψεων, “ὧν οὐκ ἔστιν ἀριθμός”. Ξαναδοκιμάζω λοιπόν:

• Στον 1ο χρόνο ο Άρης συναντά τη Σελήνη και ο Πλούτωνας τον ωροσκόπο
• Στον 4ο ο Ερμής αγγίζει τον Πλούτωνα
• Στον 5ο χρόνο ο προοδευμένος Ουρανός κάνει τετράγωνο με τον γενέθλιο Ερμή και ο προοδευμένος Ερμής βρίσκεται επάνω στον ωροσκόπο
• Στον 8ο χρόνο ο Ερμής ολοκληρώνει τετράγωνο με τον Άρη,
• Στον 9ο χρόνο η Σελήνη συναντά τον Δία και ο Ουρανός κάνει τετράγωνο με τον Πλούτωνα
• Στο 10ο έτος ο Άρης ακουμπά τον Δία, ο Ουρανός κάνει τετράγωνο με τον ωροσκόπο και εξάγωνο με την Αφροδίτη και στα 11 ο Δίας κάνει εξάγωνο με τον Ερμή
• Στα 13 ο Ουρανός έχει φτάσει τον Άρη, στα 14 την Σελήνη, ενώ στα 15 κάνει εξάγωνο με τον Ήλιο και ο Δίας εξάγωνο με τον ωροσκόπο....

Σίγουρα ο κατάλογος δεν εξαντλείται εδώ. Να πούμε επίσης πως δεν έχουν συμπεριληφθεί ούτε τα τρίγωνα που κάνουν ο Ποσειδώνας και ο Κρόνος με την πολυαστρία στον Κριό, σχηματίζοντας μεγάλο τρίγωνο στα ζώδια της φωτιάς, διευκολύνοντας ο πρώτος την φαντασία και στηρίζοντας ο δεύτερος ώστε να μην εκτροχιαστεί παντελώς το σχήμα, ούτε τις σκληρές όψεις που κάνει ο κυβερνήτης του 7ου και του 8ου, από τον 6ο οίκο, τον οίκο της ασθένειας, με τον Ήλιο και την Αφροδίτη, ούτε τα περάσματα των πλανητών του 10ου πάνω από τον Χείρωνα.

Βλέπουμε πως αυτό το ατέρμονο παιχνίδι όψεων ξεκινά ήδη από τον πρώτο χρόνο της ζωής του μικρού John και μας επιτρέπει να σκεφτούμε πως το τόσο νεαρό της ηλικίας ήταν που έδωσε το απαιτούμενο σθένος ώστε να μην εκδηλωθεί η ασθένεια. Όμως, γνωρίζοντας την μετέπειτα πορεία του είναι δύσκολο να μην συνδέσουμε αυτή την αδιάκοπη εναλλαγή των σκληρών όψεων, τόσο με το μεγαλείο που εκδηλώθηκε αργότερα, αλλά και με τα ερεβώδη μονοπάτια που έπαιρνε η σκέψη του. Μοιάζει σαν αυτός ο καταιγισμός των όψεων να άφησε από την τρυφερή ηλικία τη σφραγίδα του και ίσως να μπήκαν από τότε τα θεμέλια για να αναπτυχθεί μια ξεχωριστή διάνοια, αλλά με τεράστιο κόστος, μια και πήγαινε αλά μπρατσέτα με την ασθένεια του νου και της ψυχής.

Διαβάζουμε πως οι επιδόσεις του John κατά τα πρώτα σχολικά χρόνια ήταν μάλλον απογοητευτικές. Είχε κακούς βαθμούς, δυσκολία να πειθαρχήσει, έδειχνε αφηρημένος και ακόμα δεν κατάφερνε να κρατήσει σωστά το μολύβι του, ενώ η γραφή του ήταν δυσανάγνωστη, κάτι που οδήγησε την μητέρα του να τον γράψει σε μάθημα καλλιγραφίας. Το τετράγωνο του Ουρανού με τον Ερμή, φυσικού κυβερνήτη της γνώσης, της γραφής και της κίνησης, αλλά και κυβερνήτη του 3ου οίκου στο εν λόγω ωροσκόπιο, συνηγορούν με τις προαναφερόμενες περιγραφές. Όσο για τους γονείς του, φαίνεται πως ήταν ιδιαίτερα υποστηρικτικοί, πρόσφεραν αφειδώς τη βοήθειά τους σε ό,τι αφορούσε την μόρφωσή του, επιτρέποντάς του να παρακολουθεί και μαθήματα προχωρημένων μαθηματικών στο τοπικό κολέγιο, ενώ ήταν ακόμα μαθητής. Η φιλική όψη εξαγώνου των φώτων, φυσικών σημειοδοτών των γονέων μάς επιβεβαιώνει την μεταξύ τους καλή σχέση και συνεργασία με την ανωτέρω πληροφορία.

Παρά τις αρχικές δυσκολίες, τον βρίσκουμε σε ηλικία 22 ετών να είναι καθηγητής στο Princeton, όπου φαίνεται πως κάθε μαθηματική εργασία του εντυπωσίαζε τους μαθηματικούς όλου του κόσμου. «Όποτε παρουσίαζε κάποια εργασία», θυμάται ο καθηγητής του MIT¹ Gian-Carlo Rota, «πάντα κάποιος από το ακροατήριο θα έλεγε ‘απίστευτο!’…». Το 1950, έλαβε το διδακτορικό του, με μία διατριβή 28 σελίδων σχετικά με τα “Μη Συνεργατικά Παίγνια”. Η διατριβή του, που γράφτηκε υπό την επίβλεψη του Albert W. Tucker,² περιείχε τον ορισμό και τις ιδιότητες, αυτού που αργότερα θα ονομαζόταν “Ισορροπία κατά Nash”. Η έννοια του θεωρήματος είναι πολύ σπουδαία, ιδιαίτερα στις ημέρες μας, και έχει ευρύτατες εφαρμογές σε πολλούς τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, όπως στις Οικονομικές Επιστήμες, στην Πληροφορική, στην Τεχνητή Νοημοσύνη, ακόμα και στην πολιτική. Είναι η εποχή που ο προοδευμένος Πλούτωνας του κάνει ακριβείας τρίγωνο με τον Ουρανό στον 10ο οίκο και το προοδευμένο μεσουράνημα είναι σε σύνοδο ισομοιρίας με τη γενέθλια Σελήνη, κυβερνήτη πλανήτη του ωροσκόπου του.

Το 1951 ο Nash πήγε στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης, ως καθηγητής του τμήματος μαθηματικών. Εκεί γνώρισε την Alicia Lardé, φοιτήτρια φυσικής από το Ελ Σαλβαδόρ, με την οποία παντρεύτηκε τον Φεβρουάριο του 1957. Τον Μάιο του 1959 γεννήθηκε ο γιος τους John Charles Martin,³ όμως ο Nash δεν ήταν καλά. Μας το δηλώνει ανάμεσα στα άλλα η προοδευμένη Αφροδίτη του σε σύνοδο με τον γενέθλιο Πλούτωνα και ο προοδευμένος Ήλιος του σε τετράγωνο με την γενέθλια Σελήνη. Το δε προοδευμένο μεσουράνημα βρισκόταν στην τελευταία μοίρα του Κριού, ένδειξη σημαντικής αλλαγής. Σε λίγο θα περάσει στον χώρο του Ταύρου, όπου θα μείνει για τα επόμενα 30 έτη, έτη κατά τα οποία ο Nash δεν θα εργαζόταν. Επιπλέον, η ενεργοποίηση των δύσκολων όψεων από την πρώτη κρόνια επιστροφή, ο γενέθλιος Ερμής που είχε αναδρομήσει στα τρία έτη του, τώρα στα 30 ορθοδρομούσε και πάλι, ενώ σχεδόν συγχρόνως ο γενέθλιος Ουρανός αναδρομούσε και σε συνδυασμό με το προβληματικό και βεβαρημένο υπόβαθρο του χάρτη, το αποτέλεσμα ήταν ο Nash να βλέπει οράματα, να έχει παραισθήσεις και να κριθεί επικίνδυνος για τους γύρω του. Έτσι η σύζυγός του τον εισήγαγε σε ψυχιατρική κλινική το 1959 μετά από την επίσημη διάγνωση πως επρόκειτο για σχιζοφρένεια. Το 1963 ο Nash και η Lardé έλαβαν διαζύγιο αν και μετά την τελευταία και οριστική φορά που ο Nash έλαβε εξιτήριο το 1970, συνέχισαν να συζούν. Η Alicia στάθηκε δίπλα του με μεγάλο θάρρος, δύναμη και αποφασιστικότητα και τον βοήθησε να επανακάμψει, αργά, αλλά σταθερά, προσφέροντάς του ένα ασφαλές οικογενειακό περιβάλλον, με φροντίδα και αγάπη. Ο Κρόνος, κυβερνήτης του 7ου οίκου του Nash είναι σε όψεις τριγώνου με την πολυαστρία του στον 10ο οίκο, όψεις που συνάδουν με την υποστηρικτική στάση της γυναίκας του στη δύσκολη και πολύχρονη περιπέτεια της υγείας του. Ο Nash έμεινε εκτός του εργασιακού χώρου για 30 έτη, επιστρέφοντας ξανά στον ενεργό επαγγελματικό βίο στη δεύτερη κρόνια επιστροφή. Είναι η εποχή που ο γενέθλιος Χείρωνας αναδρομεί και λίγο αργότερα ορθοδρομεί ο γενέθλιος Κρόνος. Είναι η εποχή που οι προοδευμένοι πλανήτες σχηματίζουν εξάγωνα με τους γενέθλιους και το προοδευμένο μεσουράνημα ετοιμάζεται να φύγει από τον χώρο του Ταύρου και να μπει στον πιο κινητικό χώρο των Διδύμων.

Η περίσσεια γης στον χάρτη της Alicia, στοιχείο ελλειμματικό στον χάρτη του John, λειτούργησε ανακουφιστικά για εκείνον, προσφέροντάς του ασφάλεια, σταθερότητα, συνδυασμένη με μια ρεαλιστική θεώρηση της ζωής, τοποθετώντας τους γήινους πλανήτες της στον πολύπαθο και πολυτάραχο 3ο οίκο του συζύγου της, ανακουφίζοντάς τον, ενώ η Αφροδίτη, ο Ερμής και ο Ουρανός της βρέθηκαν να ενισχύουν το μεγάλο τρίγωνο στη φωτιά του συντρόφου της, με αποτέλεσμα η συνδρομή της να έχει θετικό αντίκτυπο και στην εξωτερική του εικόνα, αλλά και στην επαγγελματική του σταδιοδρομία.

Ο John Nash τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Οικονομίας το 1994 για τη συμβολή του στη θεωρία των παιγνίων. Η ζωή του έγινε γνωστή στο ευρύτερο κοινό από την ταινία Ένας Υπέροχος Άνθρωπος, βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο της Sylvia Nasar, Αμερικανίδας δημοσιογράφου, που εκδόθηκε το 1995 και η οποία πιστεύει, ότι η επιλογή του Nash να διαλέξει ως σύζυγο την Alicia Lardé αποκάλυψε πως η νοημοσύνη του ξεπερνούσε τα μαθηματικά. ΄Ηταν η ιδιοφυΐα του που τον κατεύθυνε να διαλέξει μια γυναίκα που θα αποδεικνυόταν τόσο ουσιώδης για την επιβίωσή του. Ένας Υπέροχος Άνθρωπος ο John, αλλά εξ ίσου Υπέροχη και η Alicia... Παντρεύτηκαν και πάλι το 2001 και πέθαναν μαζί, σε ένα τροχαίο δυστύχημα στις 23/5/2015, όταν ο οδηγός του ταξί στο οποίο επέβαιναν έχασε τον έλεγχο του οχήματος, με αποτέλεσμα αυτό να λοξοδρομήσει και να προσκρούσει σε προστατευτικό κιγκλίδωμα. Πριν από λίγες ημέρες, ο John είχε τιμηθεί με το Βραβείο Abel⁴ μαζί με τον Louis Nirenberg, Αμερικανό μαθηματικό, για τις εντυπωσιακές και σημαίνουσες συνεισφορές του στη θεωρία των μη-γραμμικών μερικών διαφορικών εξισώσεων και στις εφαρμογές τους στη γεωμετρική ανάλυση. Αυτή έμελλε να είναι και η τελευταία του βράβευση.

Πληθώρα οι σημαντικές όψεις εκείνη την ημέρα. Αναφέρουμε ενδεικτικά τις ακόλουθες: Η διελαύνουσα Αφροδίτη σε ακριβείας σύνοδο με τον γενέθλιο Πλούτωνα, η δευτερεύουσα Σελήνη σε απόσταση αναπνοής από τον γενέθλιο Πλούτωνα και σε ακριβείας αντίθεση με τον διελαύνοντα Πλούτωνα. Ακόμα ο προοδευμένος Ήλιος έκανε τετράγωνο ισομοιρίας με τον γενέθλιο Κρόνο και ο προοδευμένος Χείρωνας σε ακριβείας τετράγωνο με τον γενέθλιο Δία. Ο δε διελαύνων Χείρωνας ήταν σε τετράγωνο με τον γενέθλιο Ήλιο του και να πούμε πως μια από τις εκλείψεις της προηγούμενης χρονιάς είχε γίνει ακριβώς στην 8η μοίρα του Ταύρου. Η πρώτη έκλειψη του 2015 έγινε στις 20 Μαρτίου, τρεις μήνες πριν το μοιραίο γεγονός και στην 29η μοίρα των Ιχθύων, πάνω στον δυσοίωνο απλανή Scheat και επάνω στο μεσουράνημα του Nash. Ο διελαύνων Ποσειδώνας ήταν σε τετράγωνο με τους γενέθλιους δεσμούς του και ακόμα ο ΄Αρης της έκλειψης ήταν στην 21η μοίρα του Κριού, δηλαδή ακριβώς επάνω στη γενέθλια Σελήνη του, κυβερνήτη πλανήτη του ωροσκόπου του, ο δε Χείρωνας ήταν επάνω στο μεσουράνημα της έκλειψης και σε τετράγωνο με την γενέθλια Αφροδίτη του.

Ένα όνομα από τον ελληνικό χώρο της διανόησης, ο Κωνσταντίνος Δασκαλάκης, διεθνώς αναγνωρισμένη ηγετική φιγούρα στη σύγχρονη επιστήμη των υπολογιστών και στη θεωρία των παιγνίων, έχει συνδεθεί με το όνομα του John Nash, μια και το 2008 έλυσε τον περίφημο γρίφο του Nash, σχεδόν 60 χρόνια μετά την διατύπωσή του.

Διαβάζοντας για τα επιστημονικά επιτεύγματα αυτής της ξεχωριστής προσωπικότητας, που ακροβατούσε ανάμεσα στην μεγαλοφυΐα και στην τρέλα, κάποιες λέξεις που είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με το έργο του, όπως τα μη συνεργατικά παίγνια και η ισορροπία κατά Nash, αντηχούσαν συνεχώς στο μυαλό μου και κάποια στιγμή σκέφτηκα το πόσο στενά συνδεόντουσαν οι θεωρίες του για τις οποίες έγινε διάσημος, με το αστρολογικό σκηνικό του χάρτη του. Δεν ήταν αυτά τα μη συνεργατικά παίγνια των πλανητών του που τον έσπρωξαν στην παράνοια και συγχρόνως προκάλεσαν τον εγκέφαλό του ώστε να γεννηθούν οι θεωρίες του, σε μια αγωνιώδη προσπάθεια για να βρει την ισορροπία στη ζωή του;

¹ Massachusetts Institute of Technology - Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης [ΤΙΜ].

² Αμερικανός μαθηματικός.

³ Ο Nash είχε αποκτήσει ένα ακόμα γιο το 1953, τον John David Stier με την Eleanor Stier.

⁴ Το βραβείο Abel είναι μία από τις δύο πιο έγκριτες διακρίσεις στα μαθηματικά, μαζί με το μετάλλιο Fields. Και τα δύο θεωρούνται ισοδύναμα με το βραβείο Νόμπελ, το οποίο δεν υπάρχει για αυτήν την επιστήμη.

Προτεινόμενα άρθρα για σένα